بررسی وضعیت مراقبتی بهداشتی سالمندان کم توان ساکن در منطقه 13 شهرداری تهران و مشکلات مراقبان آن ها

  مقدمه : بهبود شرایط زندگی و افزایش طول عمر و امید به زندگی، پدیده سالمندی را به دنبال دارد. در حال حاضر 25 درصد جمعیت جوامع پیشرفته و 4 درصد جمعیت کشورمان را سالمندان تشکیل می­دهند. بدیهی است که ارائه خدمات موثر و کارآمد درخصوص هر جمعیتی مستلزم آشنائی و شناخت نیازها و مسائل مراقبتی و بهداشتی و ... آن گروه خاص می­باشد و چون سالمندان کم توان یک گروه آسیب­پذیر می­باشند، جهت ارائه خدمات صحیح به این قشر در ابتدا باید نیازهای آنان به طور جامع مورد بررسی قرار گیرد.   مواد و روش­ها : پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی و مقطعی است که با هدف بررسی وضعیت مراقبتی - بهداشتی سالمندان کم توان ساکن در منطقه 13 شهرداری تهران و مشکلات مراقبان آن­ها انجام شد. افراد سالمند کم توان مراجعه کننده به بیمارستان بوعلی و فرهنگسرای خیام واقع در منطقه 13 شهرداری شهر تهران جامعه مورد پژوهش بودند و تعداد 50 نفر از آنان که شرایط ورودی پژوهش را دارا بودند، نمونه­های پژوهش را تشکیل دادند. اطلاعات از طریق پرسشنامه (شامل اطلاعات مربوط به سالمندان و اطلاعات مربوط به مراقبان) جمع­آوری شد. داده­ها به وسیله نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از روش­های آمار توصیفی و آزمون­های آماری تحلیلی مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.   یافته­ها : نتایج حاصل از بررسی 50 نفر سالمند کم توان واجد شرایط نشان داد که میانگین سنی آن­ها 9/72 سال بوده و بیشترین افراد (42 درصد) متعلق به گروه سنی 70 – 65 سال بودند. 76 درصد سالمندان کم توان زن بی سواد بوده و 84 درصد سالمندان کم توان سابقه بستری را در طی سال گذشته عنوان می­کردند و شایع­ترین علت بستری بار اول مشکلات قلبی ) 50 درصد) می­باشد. 60 درصد سالمندان کم توان زن و 44 درصد سالمندان کم توان مرد بیش از 3 نوع دارو مصرف می­کردند. از مهم­ترین نگرانی­های 64 درصد سالمندان کم توان زن و 84 درصد سالمند کم توان مرد، بهداشت و سلامتی بود. بین میانگین وضعیت ذهنی سالمندان کم توان زن و مرد اختلاف معنی­داری وجود داشت (004/0= p ). همچنین بیشتر مراقبان (64 درصد) در رده سنی 55 – 30 سال قرار داشتند و 90 درصد ایشان متاهل و دارای فرزند بودند. 100 درصد مراقبان غیر رسمی از مراقب رسمی به علت مشکلات مالی (86 درصد) استفاده نمی­کردند.   بحث : نتایج پژوهش مشخص کرد که سالمندان کم توان به علل مختلف به شدت آسیب­پذیر بوده و برای پیشگیری از آسیب­ها، نیازمند مراقب و مراقبت­های مداوم می­باشند. کاهش و یا حذف این مراقبت­ها، آن­ها را مستعد ابتلاء به انواع بیماری­ها و آسیب­ها می­کند. مراقبان بر طبق یافته­ها، دارای مشکلات عدیده­ای هستند که اگر حمایت از مراقبان به عمل آید و آن­ها دچار فرسودگی و سایر عوارض ناشی از مراقبت نشوند، نه تنها سالمندان در منزل باقی می­مانند و از عوارض نگهداری در سراهای سالمندی به دور می­مانند بلکه مراقبان نیز فرصت­های تنهائی و ... بیشتری جهت رسیدگی به خانواده خود خواهند داشت و از احساسات منفی ناشی از سپردن سالمندشان به سرای سالمندان به دور خواهند ماند.